De KIDV recyclecheck uitlegd

Duurzame verpakkingen zijn de toekomst. Hierbij speelt de recyclebaarheid een grote rol. Maar om deze recyclebaarheid te halen zijn er tal van onduidelijk- en onzekerheden. Om hierbij te helpen, ontwikkelde het KIDV een reeks van Recyclechecks.

Een dergelijke Recyclecheck bestaat uit een beslissingsboom waarin een reeks vragen over je verpakking of product beantwoord worden. Op basis van de antwoorden hierop, wordt de graad van je recyclebaarheid bepaald.

De KIDV is zich bewust van de vele ontwikkelingen en veranderingen in de markt. Wanneer nodig, zal de Recyclecheck aangepast worden in nauwe samenwerking met de relevante partners (Recyclass, Petcore Europe en de EPBP).

Raadpleeg de volledige Recyclecheck van de KIDV hier.

Wat is een goed recyclebare verpakking?

Volgens KIDV moeten goed recyclebare verpakkingen aan 4 voorwaarden voldoen:

De verpakking wordt ingezameld of opgehaald door erkende afvalinzamelaars
De verpakking wordt gesorteerd in vooraf gedefinieerde stromen voor recyclingprocessen
Het materiaal wordt op industriële schaal verwerkt in teruggewonnen tot een grondstof
De teruggewonnen grondstof wordt opnieuw gebruikt in de productie van andere producten of verpakkingen

Als je aan deze 4 voorwaarden voldoet is je verpakking goed recyclebaar. In de beslissingsboom kan je verpakking in 1 van de 4 volgende categorieën belanden:

Niet recyclebaar: in deze verpakking zitten stoffen die de recycling verstoren
Beperkt recyclebaar: tijdens het sorteringsproces belandt deze verpakking in de mixstroom. Hierdoor heeft het overblijvende granulaat een beperkt toepassingsgebied. Soms worden deze verpakkingen ook niet in de juiste stroom gesorteerd
Redelijk recyclebaar: deze verpakkingen hebben invloed op de kwaliteit van het recyclaat of het recyclageproces.
Goed recyclebaar: de verpakking volgt de definitie van de KIDV is zijn dus goed recyclebaar.

Het KIDV volgt de vele veranderingen en ontwikkelingen in de markt goed op. De recyclecheck focust zich op de Nederlandse markt, maar omdat ze de recyclecheck hebben opgesteld met verschillende organisaties in Europa (zoals Recyclass, Petcore Europe en de EPBP) heeft deze informatie relevantie voor ons allemaal. En biedt het inzicht hoe ze keuzes maken en waarom ze dat doen.

De verschillende onderdelen van een verpakking

Sommige verpakkingen worden weggegooid in verschillende delen en op verschillende momenten. De Recyclecheck kan dienen voor de volledige verpakking of voor de verschillende onderdelen. Deze onderdelen noemen we weggooi-eenheden.

Bij 1 weggooi-eenheid spreken we dan over bv. Een fles met een dop en een etiket. Hier is het logisch dat alles tegelijk wordt weggegooid. Bij producten met 2 of meer weggooi-eenheden worden de delen apart weggegooid. Bv. Een dessertbakje met een kartonnen wikkel. Het bakje belandt bij het plastic afval en het kartonnen omhulsel bij het papier.

Het bepalen of het gaat om 1 of meerdere weggooi-eenheden is soms moeilijk. Daarom bestaan er ook voorwaarden waaraan een verpakking met meerdere weggooi-eenheden moet voldoen om goed recyclebaar te zijn:

De verpakkingsonderdelen zijn door de consument makkelijk te scheiden
Op de verpakking staan instructies over het weggooien en scheiden van de verpakking. Voor meer informatie: raadpleeg de Weggooiwijzer
Het is aannemelijk dat de consument de verpakking zelf scheidt en afzonderlijk zal weggooien. Deze voorwaarden kun je aantonen door het consumentengedrag in de praktijk te onderzoeken

Verder wordt een weggooi-eenheid nog ingedeeld in een hoofdcomponent en subcomponenten. Het materiaal waaruit de hoofdcomponent bestaat wordt in acht genomen voor de Recyclecheck. De hoofdcomponent is dan ook het grootste onderdeel van de verpakking. Bv. bij een fles heb je de fles, de dop en het etiket. De fles is de hoofdcomponent. De dop en het etiket zijn de subcomponenten.

De beslisboom

Nu we zicht hebben op wat een recyclebare verpakking is en hoe deze wordt samengesteld, zijn we voldoende geïnformeerd om de recyclebaarheid van vormvaste kunststofverpakkingen te beoordelen. Hiervoor werd de beslisboom ontwikkeld.

De beslisboom is opgesplitst in 3 verschillende bomen:

Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen
Beslisboom vormvaste kunststofverpakkingen PET
Beslisboom vormvaste kunststofverpakkingen PP en PE

Eerst bepalen we de mogelijkheid om het in te zamelen. Daarna beoordelen we de recyclebaarheid van de verpakking. We stellen ons de vragen:

Is het een vormvaste kunststof verpakking? Zo ja, kun je verder
Diende de verpakking voor medische of chemische producten? Zo nee, kun je verder
Diende de fles voor frisdrank of water en valt die onder de statiegeld verplichting? Zo nee, kun je verder.

Als je de vragen zoals opgegeven hebt beantwoordt, kan de verpakking ingezameld worden.

Nu bekijken we de recyclebaarheid van de verpakking:

Is de verpakking vrij van oxo-degradeerbaar materiaal? Zo ja, verder gaan
Is de verpakking vrij van PVC, PVdC of PETG in de verpakking? Zo ja, verder gaan
Is de verpakking vrij van elastomeren of siliconen? Zo ja, kun je verder gaan.

Als we alles beantwoorden zoals het hoort, hebben we een verpakking die we kunnen inzamelen zonder enige stoorstoffen. Nu moeten we beoordelen of we de verpakking kunnen sorteren:

Is de verpakking groter dan 5cm en is het volume kleiner dan 5l? Zo ja, ga je naar de volgende stap
Is het hoofdcomponent van de verpakking een andere kleur dan zwart? Zo ja, beantwoordt de volgende vraag
Bestaat de hoofdcomponent uit PE, PP of PET? Elke van deze materialen heeft een aparte beslisboom.

Onze verpakking kunnen we nu inzamelen, bevat geen storende stoffen en is te sorteren. Maar per materiaalsoort, liggen de regels een beetje anders.

Materiaalsoorten tijdens het recycleren

PET

We bekijken eerst de beslisboom voor verpakkingen met PET als hoofdcomponent. Deze beslisboom bestaat uit 6 vragen. Over het algemeen, gaan PET verpakkingen van beperkt recyclebaar tot goed recyclebaar. Maar er hangt veel af van de samenstelling van de weggooi-eenheid.

Hiervoor kijken we naar de grootte, de etiketten of de sleeves en beoordelen we dit met hun eigen beslisboom.

Bij de 2de vraag letten we op de subcomponenten zoals: folies, metalen onderdelen, deksel, etc.

De resterende vragen zijn makkelijker waar te nemen:

Lost de lijm voor de etiketten of subcomponenten op in warm water?
Is het hoofdcomponent kleurloos PET?
Is het mono materiaal PET?
Is de PET verpakking een fles?

Als we op al deze vragen “ja” antwoorden hebben we een goed recyclebare verpakking. Hieronder alle vragen nog eens op een rij.

Wat opvalt is dat als de PET verpakking geen fles is maar een gethermoformeerde verpakking, zoals een tray, beker of blister, ze goed recyclebaar zijn. Op dit moment is de technologie hiervoor nog volop in ontwikkeling en moet verder geschaald worden.

PP en PE

Voor PP en PE is de beoordeling iets minder complex. De eerste 2 vragen hebben nog steeds een aparte beslisboom maar er zijn maar 4 vragen die je moet beantwoorden.

Om de eerste vraag te beantwoorden kijken we opnieuw naar het formaat en het materiaal van de sleeves of etiketten.

Nu kijken we naar de verschillende subcomponenten en of ze aan de voorwaarden voldoen.

Voor de laatste 2 vragen beoordelen we de oplosbaarheid van de lijmen en of het materiaal bestaat uit monomateriaal PP of PE.

Conclusie

We kunnen door technologische vooruitgang meer materialen makkelijker recycleren. Maar er zijn nog steeds enkele drempels. Daarom moeten we de recyclagestromen proberen zo puur mogelijk te houden en zoveel mogelijk verpakkingen maken uit mono materiaal.

Zwarte verpakkingen blijven voor moeilijkheden zorgen in het recyclageproces. Ze worden niet correct gesorteerd. Momenteel zijn er ontwikkelingen lopende die niet voor storing zouden zorgen, maar er is nog niet voldoende onderzoek om ze nu al te gebruiken. Gewoon gekleurde verpakkingen hebben dit probleem minder en zijn dus redelijk recyclebaar.

Door de ontwikkelingen in technologie of de verpakkingsmaterialen kunnen we wel stellen dat plastic zijn eigen plaats heeft in de circulaire economie.